Narząd wzroku jest jednym z podstawowych narządów zmysłu, komunikujących nas z otaczającym światem. Do narządu wzroku zaliczamy aparat ochronny (oczodół, powieki, spojówkę, narząd łzowy, aparat mięśniowy), gałkę oczną wraz z jej strukturami (twardówką, rogówką, błoną naczyniową, soczewką, siatkówką, ciałem szklistym) oraz drogi przewodzące bodźce świetlne i analizatory w mózgu (nerw wzrokowy, pasmo wzrokowe, promienistość wzrokowa i pola 17,18,19 w korze potylicznej mózgu).
Stanowi kostną ochronę gałki ocznej. Ma kształt czworościennej piramidy, szczytem zwróconej ku jamie czaszki. Wyróżniamy 4 ściany oczodołu: górną, przyśrodkową, skroniową i dolną a przez otwór w szczycie oczodołu przechodzi min. nerw wzrokowy, przewodzący bodźce wzrokowe do mózgu.
Wewnątrz oczodołu oprócz tkanki tłuszczowej i ścięgnistej przegrody oczodołu znajdują się mięśnie okoruchowe, poruszające gałkę oczną. 6 mięśni zostało podzielonych na dwie grupy w zależności od wykonywanych czynności:mięśnie przywodzące gałkę oczną (mięśnie proste przyśrodkowy, górny i dolny) oraz mięśnie odwodzące gałkę oczną (mięsień prosty zewnętrzny oraz mięśnie skośne górny i dolny).
Należą do aparatu ochronnego. Wyróżniamy powiekę górną i dolną, na każdej z powiek na wolnym brzegu wyrastają rzęsy. Zbudowane są z tarczek (stanowiących łącznotkankowe rusztowanie powiek) oraz ze skóry i mięśni, poruszających powiekami. Wewnętrzna powierzchnia powiek zrośnięta jest ze spojówką powiekową.
Ta łącznotkankowa, bogato unaczyniona błona stanowi również część aparatu ochronnego oka. Składa się z części powiekowej oraz części gałkowej, luźno przylegającej do oka i zrośniętej z gałką oczną w okolicy rąbka rogówki. Spojówka zawiera liczne gruczoły, których wydzielina tworzy wraz ze łzami tzw. film łzowy.
Składa się z części wydzielniczej (do której zaliczamy gruczoł łzowy główny, położony w górno-skroniowej części oczodołu, oraz gruczoły łzowe dodatkowe, znajdujące sie w załamkach górnym i dolnym spojówki) oraz części odprowadzającej łzy (do której zaliczamy kanaliki łzowe , woreczek łzowy oraz przewód nosowo-łzowy). Łzy, oprócz działania ochronnego (enzymy) biorą udział w nawilżaniu zewnętrznych części oka i odżywianiu rogówki.
Gałka oczna ma kształt kuli o średnicy ok. 23 mm, zbudowanej z trzech warstw. Wyróżniamy biegun przedni i tylny, a przez połączenie środkowych punktów w ścianie przedniej i tylnej możemy wykreślić oś gałki ocznej. Ze względu na występujące w oku struktury oraz możliwości ich badania wyróżniamy w gałce tzw. odcinek przedni (rogówkę, komorę przednią, tęczówkę, soczewkę) oraz odcinek tylny (ciało szkliste i siatkówkę).
Stanowi najbardziej do przodu wysuniętą część oka. Ma nieco owalny kształt, jest przezroczysta i przechodzi ku tyłowi w twardówkę. Ma pięciowarstwową budowę i pozbawiona jest naczyń krwionośnych i chłonnych (dzięki temu zawdzięczamy jej przezierność). Jest bardzo bogato unerwiona czuciowo. Dzięki właściwościom soczewki wypukło wklęsłej o mocy skupiającej ok. 43 Dioptrii stanowi istotną część układu optycznego oka.
Jest zewnętrzną błoną gałki ocznej, zbudowaną ze zbitej tkanki włóknistej. Twardówka ochrania wewnętrzne struktury oka i nadaje mu kształt.
W skład błony naczyniowej zaliczamy tęczówkę, ciało rzęskowe i naczyniówkę właściwą.
Tęczówka, bogato unaczyniona błona znajdująca się w przedniej części gałki, zbudowana jest ze zrębu i mięśni (zwieracza i rozwieracza źrenicy) W centrum tęczówki znajduje się otwór-źrenica, która przez zmianę swojej średnicy ogranicza przedostawanie się do wnętrza oka nadmiaru światła i bierze udział w akomodacji.
Stanowi środkową błonę budującą ścianę gałki ocznej. Składa się z licznych naczyń krwionośnych, które oprócz odżywiania zewnętrznych warstw siatkówki pełnią funkcję amortyzatora dla siatkówki.
Dwuwypukła, pozbawiona naczyń krwionośnych i chłonnych oraz nerwów struktura, zawieszona na więzadełkach rzęskowo-soczewkowych. Obok rogówki ważna część układu optycznego oka (moc skupiająca soczewki to ok.20 Dioptrii) bierze udział w akomodacji. Wraz z wiekiem traci swoją elastyczność (upośledzając akomodację) oraz przezierność (prowadząc do tworzenia się zaćmy).
Koloidalna struktura, wypełniająca wnętrze gałki ocznej, położona za soczewką. Stanowi wewnętrzną tamponadę dla siatkówki i jest częścią układu optycznego oka.
Znajduje się za tęczówką i wytwarza ok. 70 wypustek, tzw. wyrostków rzęskowych, ze szczytu których wyrastają więzadełka rzęskowo-soczewkowe , na których zawieszona jest soczewka. Główną część ciała rzęskowego stanowi mięsień rzęskowy, którego włókna okrężne i promieniste swoim skurczem napinają lub rozluźniają więzadełka rzęskowo-soczewkowe i zmieniają w ten sposób kształt soczewki, a co za tym idzie jej moc, odpowiadając w ten sposób za akomodację oka. Ciało rzęskowe pokryte jest nabłonkiem barwnikowym, który wytwarza ciecz wodnistą i na tej drodze wpływa na prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe.
Jest to struktura znajdująca się na pograniczu tych trzech, wymienionych w nazwie struktur w przednim odcinku oka. Odgrywa istotną rolę w regulacji ciśnienia wewnątrzgałkowego. Ciecz wodnista, wytwarzana przez nabłonek barwnikowy ciała rzęskowego, przez układ tak zwanych żył wodnych, występujących za układem beleczkowania w kącie rogówkowo-twardówkowo-tęczówkowym, łączy się z układem żył nadtwardówkowych, regulując w ten sposób odpływ i ciśnienie w oku. Zaburzenia w budowie kąta przesączania prowadzą do jaskry.
Najbardziej wewnętrzna błona tworząca gałkę oczną. Dzięki swojej budowie neuronalnej uważana jest za wypustkę mózgu. Przyczepiona jest do podłoża w okolicy rąbka zębatego oraz przy tarczy nerwu wzrokowego, na pozostałym obszarze luźno przylega do naczyniówki. Ma budowę histologiczną składającą się z 10 warstw, tworzących trzy pierwsze neurony drogi wzrokowej. Wypustki komórek zwojowych z obszaru całej siatkówki zbierają się w tylnym biegunie tworząc nerw wzrokowy, przechodzący dalej przez kanał nerwu wzrokowego do czaszki i mózgu. W siatkówce wyróżniamy część centralną, z plamką żółtą (miejscem najlepszego widzenia, największym skupiskiem czopków, odpowiedzialnych za widzenie barwne) oraz część obwodową, zbudowaną głównie z pręcików, odpowiedzialnych za widzenie nocne). Siatkówka jest miejscem anatomicznie i fizjologicznie krańcowego krążenia tzn. unaczynienie pochodzi od jednego naczynia – tętnicy środkowej siatkówki i nie ma możliwości, w przypadku jej niedrożności, tworzenia się krążenia obocznego. Ma to znaczenie w etiologii różnych schorzeń siatkówki.
W czasie wizyty w gabinecie okulistycznym powinniśmy pamiętać, że zazwyczaj rozszerzana jest źrenica. W związku z tym osoba badana nie powinna prowadzić samochodu – należy to uwzględnić przy planowaniu wizyty.
Jeżeli nosimy szkła korekcyjne prosimy o przyniesienie ze sobą, jeśli to możliwe, ostatniej recepty na okulary.
Osoby noszące szkła kontaktowe w czasie badania zdejmują je.
Zabieramy ze sobą spis leków, stosowanych zarówno ogólnie jak i miejscowo (krople do oczu).
W przypadku, gdy były wykonywane zabiegi okulistyczne w przeszłości – zabieramy karty informacyjne z leczenia szpitalnego.
Jeśli posiadamy wyniki badań diagnostycznych wykonywanych w przeszłości (angiografia fluoresceinowa, badanie USG, badania SOCT, pola widzenia)– również zabieramy je ze sobą.
Ze względu na epidemię w czasie badania zachowujemy wszystkie rygory – personel ubrany jest w fartuchy z barierą biologiczną, maseczki, rękawiczki. Pacjenci mają mierzoną temperaturę przed przyjęciem, dostępne są płyny dezynfekujące we wszystkich pomieszczeniach. CAŁY PERSONEL JEST ZASZCZEPIONY PRZECIWKO COVID-19.
Jeżeli Pacjent chce się zaszczepić przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW) a nie miał wykonanego takiego szczepienia w przeszłości musi pamiętać, że odporności po szczepieniu nabywa się po około sześciu tygodniach od przyjęcia pierwszej dawki. W tym czasie, po miesiącu, chory otrzymuje drugą dawkę szczepienia. Pełne szczepienie, dające odporność na około pięć lat, wymaga przyjęcia trzeciej dawki po około pół roku od pierwszego szczepienia. Tak więc w przypadku Pacjentów, którzy chcą się zaszczepić przeciwko WZW, termin operacji może być wyznaczony po sześciu tygodniach od przyjęcia pierwszej dawki szczepienia.
Należy przygotować spis stosowanych leków zarówno ogólnie, jak i miejscowo i zabrać go ze sobą do szpitala. Leki internistyczne zabieramy ze sobą w oryginalnych opakowaniach.
W przypadku wykonanych wcześniej zabiegów chirurgicznych (w tym okulistycznych) zabieramy ze sobą karty informacyjne z leczenia szpitalnego.
Na około tydzień od planowanego terminu operacji Pacjent powinien uzyskać od swojego Lekarza Rodzinnego zaświadczenie o braku przeciwskazań internistycznych do zabiegu w znieczuleniu miejscowym.
Jeżeli zabieg ma być wykonywany w narkozie konieczne jest wykonanie przed przyjęciem badań laboratoryjnych: morfologia pełna, czas krwawienia i krzepnięcia, elektrolity, mocznik, kreatynina, glukoza, ASPAT, ALAT, badanie ogólne moczu, EKG.
W przypadku stosowania leków przeciwkrzepliwych (pochodne kwasu acetylosalicylowego: Aspiryna, Acard, Polocard, acenokumarol, Xalerto, Pradaxa, Eliquis lub inne) należy skonsultować ich odstawienie przed zabiegiem i ewentualne włączenie do leczenia heparyny drobnocząsteczkowej (Clexane, Neoparin). Decyzję tą podejmuje Lekarz Rodzinny lub Lekarz Prowadzący.
Ze względu na epidemię COVID-19 pacjenci, którzy nie byli jeszcze szczepieni, będą zapraszani przed zabiegiem na pobranie wymazu z gardła do badania PCR.
W dniu zabiegu gromadzimy wszystkie wymagane dokumenty, zażywane leki w oryginalnych opakowaniach, piżamę , pantofle i stawiamy się w klinice o wyznaczonej godzinie.
Przed zabiegiem Panie proszone są o zmycie makijażu. Najbardziej wskazane jest nie stosowanie żadnych pudrów, fluidów , cieni i innych kosmetyków do makijażu w dniu operacji.
Do przyjęcia do szpitala niezbędny będzie dowód osobisty i numer PESEL.
W przypadku, gdy pacjent będzie potrzebował zwolnienie lekarskie na czas leczenia konieczne jest podanie numeru NIP pracodawcy / płatnika składek.
Postępowanie pooperacyjne zależy od rodzaju wykonanego zabiegu. W dniu wypisu Pacjent otrzymuje kartę informacyjną z zaleceniami. Po zabiegach okulistycznych najistotniejsze jest stosowanie zleconych kropli z odpowiednią częstotliwością. Konieczne jest również zgłaszanie się na badania kontrolne. Jeżeli po zabiegu wystąpi ból, pogorszenie widzenia, zadrażnienie gałki ocznej – konieczne jest pilne zgłoszenie się do kliniki.